ΣΣΑΕΤΤΕ: Παράνομη διεκδίκηση επαγγελματικών δικαιωμάτων Συντηρητή από αποφοίτους εκκλησιαστικών ακαδημιών

ΣΣΑΕΤΤΕ: Παράνομη διεκδίκηση επαγγελματικών δικαιωμάτων Συντηρητή από αποφοίτους εκκλησιαστικών ακαδημιών

Οι θέσεις του Συλλόγου Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΣΑΕΤΤΕ) με αφορμή κοινοβουλευτικών ερωτήσεων Βουλευτών και δημοσιευμάτων στον τύπο περί της αναγνώρισης επαγγελματικών δικαιωμάτων συντηρητή σε αποφοίτους των Προγραμμάτων Διαχείρισης Εκκλησιαστικών Ακαδημιών:

"Εναντίωση του ΣΣΑΕΤΤΕ στην παράνομη διεκδίκηση επαγγελματικών δικαιωμάτων Συντηρητή από αποφοίτους εκκλησιαστικών ακαδημιών


Ο Σύλλογος Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΣΑΕΤΤΕ) αποτελεί επιστημονικό και επαγγελματικό φορέα εκπροσώπησης των Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης αποφοίτων σχολών Συντήρησης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της ημεδαπής και ισότιμων και αντίστοιχων σχολών της αλλοδαπής. Στο πλαίσιο των καταστατικών του υποχρεώσεων, ο ΣΣΑΕΤΤΕ προασπίζει τα επαγγελματικά δικαιώματα του κλάδου, μέσω της διαφύλαξης της εφαρμογής της ισχύουσας νομοθεσίας, γνωστοποιεί στους φορείς τον ρόλο του Συντηρητή στην προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, και αποτρέπει επεμβάσειςσυντήρησης από μη συντηρητές και άτομα που αντιποιούνται το επάγγελμα και διεκδικούν επαγγελματικά δικαιώματα συντηρητή χωρίς το απαραίτητο εκπαιδευτικό και επιστημονικό υπόβαθρο.

Με βάση τα παραπάνω, και με αφορμή κοινοβουλευτικές ερωτήσεις βουλευτών1 και δημοσιευμάτων στον τύπο περί της αναγνώρισης επαγγελματικών δικαιωμάτων συντηρητή σε αποφοίτους των Προγραμμάτων Διαχείρισης Εκκλησιαστικών Ακαδημιών, τα οποία εσφαλμένα, καταχρηστικά, και αντιποιώντας το θεσμοθετημένο και νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα του συντηρητή χρησιμοποιούν τον όρο “συντηρητές-διαχειριστές” όταν αναφέρονται στους εν λόγω αποφοίτους, θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής:

  • Οι πτυχιούχοι Προγραμμάτων Διαχείρισης Εκκλησιαστικών Κειμηλίων (ΔΕΚ) των Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών (ΑΕΑ) δεν μπορούν να ενταχθούν στον κλάδο ΠΕ Συντηρητών αρχαιοτήτων και έργων τέχνης.
  • Οι πτυχιούχοι Προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ δεν γίνεται να έχουν δυνατότητα λήψης της σχετικής άδειας ασκήσεως επαγγέλματος με ταυτόχρονο δικαίωμα εγγραφής στο αντίστοιχο μητρώο συντηρητών που τηρείται στη ΔΣΑΝΜ (Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων).
  • Οι πτυχιούχοι Προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ δεν μπορούν να έχουν το δικαίωμα εκτέλεσης εργασιών συντήρησης σε υλικά πολιτιστικά αγαθά.
  • Σε πτυχιούχους προγραμμάτων ΔΕΚ θα μπορούσαν να αποδοθούν επαγγελματικά δικαιώματα διαχειριστή συλλογών, αλλά σε καμία περίπτωση τα επαγγελματικά δικαιώματα δεν θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη σύνταξη μελέτης, ανάλυσης και συντήρησης υλικών πολιτιστικών αγαθών, ούτε τη συμμετοχή τους σε προκηρύξεις μόνιμου ή εποχιακού προσωπικού για τη συντήρηση αρχαιοτήτων και έργων τέχνης.
  • Ο μόνος τρόπος για να μπορέσουν οι πτυχιούχοι των Προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ να γίνουν ΠΕ Συντηρητές είναι να παρακολουθήσουν σπουδές συντήρησης σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής που προσφέρει βασικό τίτλο σπουδών στη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι πτυχιούχοι των Προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ μπορούν μόνο μέσω της λήψης πτυχίου συντήρησης να εργάζονται ως Συντηρητές, αλλά σε καμία περίπτωση μόνο λόγω του πτυχίου ΔΕΚ.
  • Τονίζουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν αντιτιθέμεθα στην απόκτηση επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών. Αντιθέτως, είμαστε υπέρ της κατοχύρωσης και οριοθέτησης κάθε κλάδου, και κυρίως επαγγελματικών κλάδων με τους οποίους πάγια συνεργαζόμαστε, όπως οι Διαχειριστές εκκλησιαστικών κειμηλίων. Εντούτοις, θα πρέπει τα επαγγελματικά δικαιώματα να προκύπτουν από το αντικείμενο σπουδών κάθε κλάδου.

Για την υποστήριξη των παραπάνω θέσεων και για την κατάρριψη των ανυπόστατων θέσεων και αιτημάτων των αποφοίτων Προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ, σας παραθέτουμε παρακάτω τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία επί του θέματος.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΗΡΗΤΗ

Το επάγγελμα του Συντηρητή αρχαιοτήτων και έργων τέχνης αποτελεί διακριτό επάγγελμα, το οποίο στην Ελλάδα ασκείται νόμιμα και αποκλειστικά μέσω βασικού τίτλου σπουδών συντήρησης που διαθέτουν απόφοιτοι προερχόμενοι από:

  • το τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του ΤΕΙ Αθήνας2,
  • την εισαγωγική κατεύθυνση Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς και Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (όπως η πρώτη μετονομάστηκε) του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων3,
  • το τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ)4,
  • πανεπιστημιακές σχολές/τμήματα συντήρησης της αλλοδαπής αναγνωρισμένες από τον εκάστοτε αρμόδιο φορέα.

Τόσο το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα όσο και οι αρμόδιοι εθνικοί (Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού) και ευρωπαϊκοί φορείς (ECCO5, ENCοRE6) θέτουν τις πλέον αυστηρές προδιαγραφές για την αναγνώριση του επαγγέλματος του Συντηρητή, καθώς και την εκπαίδευση και την εκτέλεση του έργου της συντήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Στην Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΓΝΟΣ/11371/2000 (ΦΕΚ Β 382/24.3.2000), Κώδικας Δεοντολογίας Επαγγέλματος Συντηρητή Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, περιλαμβάνονται τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του επαγγέλματος.

Επιπλέον, η ECCO (2011), στο κείμενο Competences for Access to the Conservation-Restoration Profession7, οριοθετεί το πλαίσιο δεξιοτήτων για την αναγνώριση του επαγγελματία Συντηρητή, όπως αυτό προκύπτει από την εκπαιδευτική του σταδιοδρομία και την επαγγελματική του εμπειρία.

Οι ΤΕ Συντηρητές, απόφοιτοι του Τμήματος ΣΑΕΤ του ΤΕΙ Αθήνας, έχουν θεσπισμένα επαγγελματικά δικαιώματα από το 1989 [ΠΔ 386/1989, ΦΕΚ Α 169/16.6.1989], και οι απόφοιτοι των Εισαγωγικών Κατευθύνσεων ΣΑΕΤ του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων έχουν τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα (Ν. 4485/2017, ΦΕΚ Α 114/04.08.2017, άρ. 75, παρ. 5). Προσόντα διορισμού ή πρόσληψης συντηρητών ΠΕ αλλοδαπής ορίζονται σύμφωνα με τον οργανισμό του ΥΠΠΟΑ 2018 (ΦΕΚ 7/Α/22.01.2018, άρ. 79, παρ. 8, και στα άρθρα 2 και 3 του προσοντολογίου του Δημοσίου (Π.Δ. 50/2001), ενώ λαμβάνουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος κατά το άρ. 9 παρ. 6 του Ν. 2557/1997 (ΦΕΚ Α 271/24.12.1997), όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 4152/2013 (ΦΕΚ Α 107/09.5.2013)8.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ – ΣΑΦΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Στο καταστατικό του ENCoRE, Document on Practice in Conservation-Restoration Education (2014)9, μεταξύ άλλων, καθορίζεται ότι ένα ευρωπαϊκό ακαδημαϊκό ίδρυμα θα πρέπει να παρέχει σπουδές Συντήρησης με πρόγραμμα σπουδών σε αναλογία θεωρητικών εργαστηριακών μαθημάτων 1:1. Επίσης, στο κείμενο αυτό περιγράφεται αναλυτικά το πλαίσιο που θεσπίζει την εκπαίδευση στη Συντήρηση και κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί ένα πανεπιστημιακό τμήμα να αναγνωριστεί ως τμήμα συντήρησης. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι οι ΔΕΚ των ΑΕΑ είναι “Προγράμματα” και όχι “Τμήματα”.

Στο Έγγραφο της Πάβια (1997)10, μεταξύ των όρων για τη διασφάλιση της ποιότητας του επαγγέλματος, αναφέρεται η ανάγκη για αποφυγή πολλαπλασιασμού των προγραμμάτων κατάρτισης που δεν πληρούν τα πρότυπα του επαγγέλματος.

Από την ίδρυσή τους, το Τμήμα ΣΑΕΤ του ΤΕΙ Αθήνας, η Εισαγωγική Κατεύθυνση ΣΑΕΤ του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, και το Τμήμα ΣΑΕΤ του ΠΑΔΑ παρείχαν σπουδές συντήρησης τετραετούς φοίτησης, ανταποκρινόμενα πλήρως στις προδιαγραφές των ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών τμημάτων και σχολών συντήρησης, όπως ορίζονται και από τη συνθήκη της Μπολόνια11. Επιπλέον, το Τμήμα ΣΑΕΤ του ΤΕΙ Αθήνας συμμετείχε στο ENCoRE, το Ευρωπαϊκό δίκτυο για την εκπαίδευση στη συντήρηση, ως ελληνικό τμήμα με πρόγραμμα σπουδών που ακολουθεί τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Σήμερα, το Τμήμα ΣΑΕΤ του ΠΑΔΑ, εξακολουθεί να συμμετέχει στο ENCoRE, ως το μοναδικό Τμήμα συντήρησης στην Ελλάδα, ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές αναφορικά με την εκπαίδευση στη συντήρηση.

Ο επιστημονικός και επαγγελματικός κλάδος της διαχείρισης συλλογών πολιτιστικής κληρονομιάς ή/και εκκλησιαστικών κειμηλίων είναι απολύτως διακριτός από τον κλάδο της συντήρησης αρχαιοτήτων και έργων τέχνης.

Η συντήρηση αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, συμπεριλαμβανομένων των εκκλησιαστικών κειμηλίων, αποτελεί διεπιστημονικό γνωστικό πεδίο που αφορά στην εφαρμογή μέτρων και επεμβάσεων στα πολιτιστικά αγαθά (επεμβατική συντήρηση) και στο περιβάλλον τους (προληπτική συντήρηση), οι οποίες στοχεύουν στην επιβράδυνση της φθοράς και στην απόδοση της αρχικής τους μορφής και δομής, με σεβασμό στην ιστορική, καλλιτεχνική, αισθητική και λοιπές αξίες που φέρουν. Ο Συντηρητής έχει την ευθύνη για το στρατηγικό σχεδιασμό, τη διαγνωστική εξέταση, τον καθορισμό του σχεδίου δράσης και των προτάσεων επέμβασης, την προληπτική και επεμβατική συντήρηση, την τεκμηρίωση και καταγραφή της κατάστασης διατήρησης και των επεμβάσεων. Οι σπουδές συντήρησης καλύπτουν πλήρως τη συντήρηση εκκλησιαστικών κειμηλίων, με εμβάθυνση σε εξειδικευμένα μαθήματα π.χ. μελέτες περιπτώσεων, ιστορία τέχνης, τεχνολογία κατασκευής, παθολογία, φυσικοχημικές αναλύσεις και συντήρηση ανά υλικό αντικειμένων ή ομάδες υλικών.

Η διαχείριση συλλογών πολιτισμικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένης των εκκλησιαστικών κειμηλίων, αποτελεί εξίσου διεπιστημονικό γνωστικό πεδίο, το οποίο αντιμετωπίζει το σύνολο των θεμάτων που σχετίζονται με το πολιτισμικό περιβάλλον: πρόσκτηση συλλογών, ψηφιοποίηση, καταγραφή, σύνδεση με το ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο, εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών φύλαξης κ.ά. Σε αντίθεση με το Συντηρητή, ο ρόλος του Διαχειριστή συλλογών πολιτισμικής κληρονομιάς έχει χαρακτήρα οικονομικό, διοικητικό και διαχειριστικό, με στόχο τη φροντίδα, τεκμηρίωση και διαφύλαξη των συλλογών και των σχετιζόμενων πληροφοριών, ενώ μεριμνά για τη φυσική και πνευματική πρόσβαση σε αυτές. Υπογραμμίζεται ότι οι όροι φροντίδα και διαφύλαξη αφορούν στο μουσειακό/εκθεσιακό/αποθηκευτικό περιβάλλον των συλλογών και δεν πρέπει να συγχέονται με τη συντήρηση η οποία εστιάζει σε επεμβάσεις στην υλική υπόσταση των αντικειμένων και μνημείων.

Οι σπουδές διαχείρισης δεν καλύπτουν τις σε βάθος γνώσεις που απαιτούνται από έναν Συντηρητή και οι οποίες αποκτούνται μέσω εξειδικευμένων μαθημάτων παθολογίας, φυσικοχημικών αναλύσεων και συντήρησης αντικειμένων διαφόρων υλικών. Στα Προγράμματα ΔΕΚ των ΑΕΑ, τα μαθήματα συντήρησης έχουν επικουρικό χαρακτήρα και πλαισιώνουν το γνωστικό αντικείμενο της διαχείρισης, στοχεύοντας στην απόκτηση βασικών και όχι ειδικών γνώσεων. Σκοπός τυχόν μαθημάτων συντήρησης είναι οι Διαχειριστές να αναγνωρίζουν τις ανάγκες των συλλογών τις οποίες διαχειρίζονται, ώστε να απευθύνονται εγκαίρως σε επαγγελματίες Συντηρητές, οι οποίοι είναι οι μόνοι υπεύθυνοι για τη μελέτη, το σχεδιασμό και την εκτέλεση επεμβάσεων συντήρησης επί αυτών. Αντιστοίχως, οι Συντηρητές διδάσκονται μαθήματα αρχαιολογίας, ιστορίας της τέχνης και μουσειολογίας για να μπορούν να συνεργάζονται αρμονικά με άλλους επαγγελματίες στο χώρο του πολιτισμού.

Επισημαίνεται δε, ότι πολλά τμήματα ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων περιλαμβάνουν στα προγράμματά τους μαθήματα συντήρησης (π.χ. τμήματα αρχαιολογίας), χωρίς αυτό να δίνει στους αποφοίτους τους το δικαίωμα να αποκαλούνται Συντηρητές ή/και να εκτελούν εργασίες συντήρησης. Αντιστοίχως, οι φοιτητές συντήρησης διδάσκονται μαθήματα ιστορίας τέχνης, αρχαιολογίας και χημείας καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους, και με πάρα πολλές ώρες εργαστηριακών και θεωρητικών μαθημάτων, αλλά αυτό δεν τους καθιστά ιστορικούς τέχνης, αρχαιολόγους ή χημικούς, και οι απόφοιτοι σχολών και τμημάτων συντήρησης ουδέποτε διεκδίκησαν επαγγελματικά δικαιώματα ιστορικού τέχνης, αρχαιολόγου ή χημικού.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΚ ΓΙΑ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΤΗ

Οι σπουδαστές, απόφοιτοι και καθηγητές των προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ ισχυρίζονται ότι η περιγραφή γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων στον ιστότοπο του ΕΟΠΠΕΠ (Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού) αποτελεί έρεισμα για τη διεκδίκηση επαγγελματικών δικαιωμάτων Συντηρητή. Η επιχειρηματολογία αυτή αναπαρήχθη στα ερωτήματα των βουλευτών κων Κούβελα και Ράπτη, οι οποίοι αναφέρουν ότι η καταγραφή των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων των αποφοίτων των προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ έγινε από «το Υπουργείο Εργασίας μέσω του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π)», «αναγνωρίζοντας έτσι ρητώς  ότι μπορούν να αναλαμβάνουν την ολοκληρωμένη μελέτη και συντήρηση αντικειμένων πολιτισμού». Σχετικά με τα παραπάνω αναφέρουμε ότι:

  • Ο ΕΟΠΠΕΠ δεν ανήκει, ούτε άνηκε, στο Υπουργείο Εργασίας. Στη διοίκηση του ΕΟΠΠΕΠ λαμβάνει μέρος ως τακτικό μέλος εκπρόσωπος του Υπουργείου Εργασίας. Ο ΕΟΠΠΕΠ εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.
  • Η καταγραφή αφορά μόνο στο «Πτυχίο Προγράμματος Διαχείρισης Εκκλησιαστικών Κειμηλίων. Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης», δηλαδή μόνο στο πρόγραμμα ΔΕΚ της ΑΕΑ Θεσσαλονίκης, και όχι και της ΑΕΑ Αθήνας.
  • Το κείμενο που έχει καταχωρηθεί στο Μητρώο του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (ΕΠΠ) του ΕΟΠΠΕΠ εσφαλμένα, παρανόμως και δημιουργώντας σύγχυση αναφέρει την ανάληψη ολοκληρωμένων μελετών και συντήρησης αντικειμένων, την οργάνωση και εφαρμογή διαδικασιών και πρακτικών συντήρησης, την οργάνωση εργαστηρίων συντήρησης κ.λπ., αγνοώντας τη σχετική νομοθεσία. Τονίζουμε ότι το παραπάνω κείμενο έχει στην πραγματικότητα σταλεί από την ίδια την ΑΕΑ Θεσσαλονίκης στον ΕΟΠΠΕΠ, ο οποίος το ανάρτησε χωρίς να το ελέγξει ως προς την ορθότητα και νομιμότητά του.
  • Ο ΕΟΠΠΕΠ:
    • λειτουργεί ως φορέας παρουσίασης προγραμμάτων σπουδών,
    • δεν έχει ελεγκτικό ρόλο αναφορικά με την ορθότητα του περιεχομένου των κειμένων που καταθέτει το εκάστοτε εκπαιδευτικό ίδρυμα, σχολή, τμήμα ή πρόγραμμα, και
    • δεν είναι αρμόδιος για την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων.

Ως εκ τούτου, ο ισχυρισμός ότι η ανάρτηση του κειμένου αυτού στον ΕΟΠΠΕΠ αποτελεί έρεισμα για τη διεκδίκηση επαγγελματικών δικαιωμάτων συντηρητή, δεν ευσταθεί σε καμία περίπτωση.

Όσον αφορά στα ερωτήματα των βουλευτών κων Κούβελα, Ράπτη και Ευθυμίου για ένταξη των αποφοίτων Προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ στον κλάδο ΠΕ Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, τη δυνατότητά τους να εργάζονται «σύμφωνα με το ΠΔ 104/2014, και στη συντήρηση των πολιτιστικών αγαθών», «να τους δοθεί η δυνατότητα λήψης της σχετικής άδειας ασκήσεων (sic) επαγγέλματος με ταυτόχρονο δικαίωμα εγγραφής στο αντίστοιχο μητρώο» και να τους παραχωρηθεί άδεια «ασκήσεως επαγγέλματος Συντηρητή Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, ώστε να επιτραπεί στους πτυχιούχους Δ.Ε.Κ. των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών η ανάληψη δημοσίων και ιδιωτικών έργων συντήρησης πολιτιστικών αγαθών (Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης)», αναφέρουμε ότι:

  • Η ισχύουσα νομοθεσία για τα προσόντα διορισμού ή πρόσληψης Συντηρητών είναι το Π.Δ. 4/2018 (ΦΕΚ Α 7/22.01.2018), άρ. 79, παρ. 8, στο οποίο ορίζονται τα προσόντα διορισμού ή πρόσληψης Συντηρητών κατόχων τίτλου σπουδών ΠΕ της ημεδαπής ή ισότιμου της αλλοδαπής, και στην παρ. 9 τα προσόντα διορισμού ή πρόσληψης συντηρητών κατόχων τίτλου σπουδών ΤΕ της ημεδαπής ή ισότιμου και αντίστοιχου της αλλοδαπής.
  • Στον Ν. 3028/2002 (ΦΕΚ Α 153/28.6.2002), Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, άρ. 40-43, περιγράφονται οι προϋποθέσεις και ορίζονται τα πρόσωπα που μπορούν να διενεργούν επεμβάσεις συντήρησης σε κινητά και ακίνητα μνημεία. Ο νομοθέτης προβλέπει διατάξεις για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και δείχνει για το σκοπό αυτό ιδιαίτερη μέριμνα (άρ. 40 & 43) στις επεμβάσεις συντήρησης οι οποίες προβλέπεται να διενεργούνται μόνο από την Υπηρεσία (σ.σ. Υπουργείο Πολιτισμού) ή από Συντηρητές που κατέχουν την άδεια του Ν. 2557/1997 (όπως αντικαταστάθηκε από την υποπαράγραφο Ε7 του Ν. 4152/2013) για τη μελέτη, ανάληψη και επίβλεψη έργου συντήρησης και λειτουργίας εργαστηρίου συντήρησης, για τη λήψη της οποίας απαιτείται βασικός τίτλος σπουδών από σχολή ή τμήμα συντήρησης αρχαιοτήτων και έργων τέχνης της ανώτατης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της ημεδαπής ή αλλοδαπής.
  • Στον Ν. 3432/2006 (ΦΕΚ Α 14/3.2.2006), Δομή και λειτουργία της Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης, στο άρ. 2 αναγράφεται ρητώς ότι σκοπός της Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης, στην οποία συμπεριλαμβάνονται οι ΑΕΑ (άρ. 1), «είναι η ανάδειξη και κατάρτιση Κληρικών και Λαϊκών Στελεχών της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα, υψηλού μορφωτικού επιπέδου και χριστιανικού ήθους». Στο άρ. 3, ως αποστολή των ΑΕΑ περιγράφονται τα εξής:
    • να καταστήσουν τους φοιτητές τους κοινωνούς των αξιών της Ορθόδοξης Πίστης και του Χριστιανισμού,
    • να παράσχουν στους φοιτητές τους την κατάλληλη αγωγή και τις αναγκαίες γνώσεις, μέσω θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης, σε ανώτατο μορφωτικό και πνευματικό επίπεδο,
    • να προβάλλουν και να αξιοποιούν τις ιστορικές πηγές της Ορθόδοξης Πίστης και Παράδοσης, τα μνημεία και τα κειμήλια της Ορθοδοξίας και γενικά τους θησαυρούς της πνευματικής δημιουργίας και πολιτιστικής κληρονομιάς της Εκκλησίας της Ελλάδος και της απανταχού Ορθοδοξίας, με σκοπό να υπηρετήσουν την Ορθόδοξη Εκκλησία,
    • να αναπτύξουν στους φοιτητές τους πνεύμα ενότητας, αγάπης, συνεργασίας, το οποίο αυτοί με τη σειρά τους θα μεταλαμπαδεύσουν στους πιστούς της Ορθοδοξίας και σε κάθε άτομο στον κοινωνικό περίγυρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα, με βασικό στόχο την ειρηνική και αρμονική συμβίωση τόσο σε εθνικό όσο και οικουμενικό επίπεδο.

Η περιγραφή της αποστολής των ΔΕΚ των ΑΕΑ είναι σαφώς διαφορετική από την αποστολή των τμημάτων και σχολών συντήρησης. Για παράδειγμα, και σε αντίθεση με τα παραπάνω, στο Π.Δ. 23 (ΦΕΚ 44/29.3.2009), με το οποίο ιδρύθηκε το Τμήμα Προστασίας και Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς (ΠΣΠΚ) του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, και μετέπειτα Εισαγωγική Κατεύθυνση Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (ΣΑΕΤ), στο άρ. 2, παρ. 16, αναγράφεται ρητώς ότι αποστολή του «είναι η δημιουργία υπόβαθρου επιστημονικής μεθοδολογίας, […] απόκτηση θεωρητικών γνώσεων για τα υλικά και τις τεχνικές, […] ανάπτυξη της ευαισθησίας και της επιδεξιότητας των χεριών […] ανάπτυξη της ικανότητας να επιλύονται προβλήματα προστασίας και συντήρησης, ύστερα από συστηματική προσέγγιση του αντικειμένου με βάση την ακριβή έρευνα−μελέτη και κριτική ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Οι πτυχιούχοι […] αποκτούν την κατάλληλη επιστημονική, καλλιτεχνική και τεχνολογική παιδεία, η οποία ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών και της σύγχρονης τεχνολογίας, ώστε να μπορούν να απασχοληθούν, είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες, καλλιτέχνες και τεχνολόγους στην υλοποίηση ενεργειών που αποφασίστηκαν, μετά από αυτοψία και προηγηθείσα μελέτη, τεκμηρίωση και σχεδιασμό αντιμετώπισης προβλημάτων, σχετικών με το γνωστικό αντικείμενο της ειδικότητάς τους», ενώ το πρόγραμμα σπουδών «περιλαμβάνει μαθήματα […] τα οποία αποτελούν τη βάση του επιστημονικού χώρου της Προστασίας και Συντήρησης της Πολιτισμικής Κληρονομιάς και […] που συνιστούν τη φύση και τον προορισμό του Τμήματος. Το τελευταίο εξάμηνο περιλαμβάνει την εκπόνηση Πτυχιακής Εργασίας κατά τη διάρκεια του οποίου μπορεί να πραγματοποιηθεί και η Πρακτική Άσκηση στο επάγγελμα. Τόσο η έγκριση της Πτυχιακής Εργασίας όσο και η περάτωση της Πρακτικής Άσκησης στο επάγγελμα είναι υποχρεωτικές για τη λήψη πτυχίου από το σπουδαστή. Η εκπόνηση της Πτυχιακής Εργασίας αποβλέπει στην εμβάθυνση των γνώσεων του τελειόφοιτου του Τμήματος σε θέματα της ειδικότητας. Η Πρακτική Άσκηση στο επάγγελμα είναι καθοδηγούμενη και αξιολογούμενη και πραγματοποιείται σε υπηρεσίες και άλλους συνεργαζόμενους φορείς, που σχετίζονται με το γνωστικό αντικείμενο του ΤμήματοςΣημειώνεται ότι στα προγράμματα σπουδών των ΔΕΚ των ΑΕΑ δεν προβλέπεται πρακτική άσκηση, δεν υπάρχει βιβλίο πρακτικής άσκησης επάνω στη συντήρηση, ενώ ο νόμος ίδρυσης των ΔΕΚ δεν αναγράφει πουθενά τον όρο συντήρηση.

Βάσει των ανωτέρω καθίσταται άμεσα κατανοητό ότι σύμφωνα με το νόμο ίδρυσης των ΑΕΑ, οι απόφοιτοι των προγραμμάτων ΔΕΚ προοριζόταν εξαρχής να επιτελέσουν εντελώς διαφορετικό ρόλο από αυτόν του Συντηρητή.

  • Στο Πρόγραμμα ΔΕΚ της ΑΕΑ Θεσσαλονίκης οι ώρες διδασκαλίας που αφορούν στη συντήρηση είναι κατά μέγιστο 29, έναντι 40 ωρών που παρέχονται από τις ειδικότητες του ΔΕ Τεχνικού συντήρησης έργων τέχνης και αρχαιοτήτων ή ΔΕ Τεχνικού συντήρησης ζωγραφικών έργων των ΙΕΚ και 77 ωρών διδασκαλίας που παρέχονται από το Τμήμα ΣΑΕΤ του ΠΑΔΑ. Επομένως, η κατάρτιση που λαμβάνουν οι απόφοιτοι προγραμμάτων ΔΕΚ των ΑΕΑ στη συντήρηση αντικειμένων είναι σαφώς κατώτερη από αυτή της εκπαίδευσης επιπέδου EQF 5 (ΙΕΚ). Ως εκ τούτου, οι απόφοιτοι ΔΕΚ δεν πληρούν σε καμία περίπτωση τις ελάχιστες προϋποθέσεις:
    • ούτε για την ένταξη στον Κλάδο των ΠΕ Συντηρητών αρχαιοτήτων και έργων τέχνης,
    • ούτε για τη δυνατότητα λήψης άδειας ασκήσεως επαγγέλματος του Συντηρητή,
    • ούτε καν για εκτέλεση εργασιών συντήρησης σε υλικά πολιτιστικά αγαθά (δυνατότητα που δίνεται στους ΔΕ Τεχνικούς συντήρησης οι οποίοι στο πλαίσιο της κατάρτισής τους παρακολούθησαν 40 ώρες μαθημάτων συντήρησης, ήτοι σχεδόν τις διπλάσιες σε σχέση με τα προγράμματα ΔΕΚ)."

Με εκτίμηση,

Εκ μέρους του ΔΣ

Η Πρόεδρος
Ζωή Σακκή

Η Γραμματέας
Ευαγγελία Κυριαζή

1 Κοινοβουλευτικά ερωτήματα βουλευτών Α’ Θεσσαλονίκης:

α) Κούβελας Δημήτριος, 4/12/2020, “Αναγνώριση των εργασιακών δικαιωμάτων των πτυχιούχων των Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών”,

β) Ράπτη Ελένη, 30/03/2021, “Εξίσωση των δικαιωμάτων των πτυχιούχων του τμήματος Διαχείρισης εκκλησιαστικών κειμηλίων των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών με τους απόφοιτους του κλάδου Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης”,

γ) Ευθυμίου Άννα, 2/04/2021, “Κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων Δ.Ε.Κ. των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών”.

2 Οι σπουδές συντήρησης σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα ξεκίνησαν το 1985 με την ίδρυση του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (ΣΑΕΤ) στη Σχολή Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών του ΤΕΙ Αθήνας, σύμφωνα με το Ν. 1404/1983 (ΦΕΚ Α 173/24.11.1983). Για το ιστορικό της εξέλιξης του Τμήματος ΣΑΕΤ του ΤΕΙ Αθήνας, νυν ΠΑΔΑ, βλ. σχετικά https://www.master- conservation.uniwa.gr/to-tmima-syntirisis.

3 Με το Π.Δ. 23 (ΦΕΚ 44/29.3.2009), άρ. 1, παρ 2, υποπαρ. η, ιδρύθηκε το Τμήμα Προστασίας και Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς (ΠΣΠΚ) του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, και λειτούργησε για πρώτη φορά το ακαδημαϊκό έτος 2009-’10. Το 2013, με το Π.Δ. 103/2013 (ΦΕΚ 136/ 5.6.2013), τα δύο τμήματα του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων στη Ζάκυνθο συγχωνεύτηκαν σε Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Τ.Ε. της Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων και το τμήμα μετονομάστηκε σε Κατεύθυνση Συντήρησης Πολιτισμικής Κληρονομιάς (ΣΠΚ). Με την Απόφαση Αριθμ. 58617/Ζ1 (ΦΕΚ Β΄639/21.04.2015), η Εισαγωγική Κατεύθυνση ΣΠΚ του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ορίστηκε ως αντίστοιχη με το Τμήμα ΣΑΕΤ του ΤΕΙ Αθήνας. Με το Ν. 4485/2017 (ΦΕΚ Α 114/04.08.2017), άρ. 75, παρ. 5, η ΣΠΚ του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων μετονομάστηκε σε ΣΑΕΤ, με τα πτυχία ΣΠΚ και ΣΑΕΤ του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων να αναγνωρίζονται ως ισότιμα και αντίστοιχα προς κάθε συνέπεια, και στους κατόχους τους να αποδίδονται τα επαγγελματικά δικαιώματα των ομότιτλων τμημάτων.

4 Βλ. σχετικά Ν. 4521/2018 (ΦΕΚ Α 38/2.3.2018), άρ. 1, 2, 4.

5 Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Οργανισμών Συντήρησης (European Confederation of Conservation- Restoration Organisations - ECCO) ασχολείται με την οργάνωση, ανάπτυξη και προώθηση σε πρακτικό, επιστημονικό και πολιτιστικό επίπεδο του επαγγέλματος του Συντηρητή. Στόχος της είναι να θέσει τα πρότυπα και να ορίσει τις πρακτικές σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, και να ενισχύσει την επικοινωνία και κινητικότητα των επαγγελματιών Συντηρητών. Αποβλέπει στη διασφάλιση της Πολιτιστικής κληρονομιάς για την κοινωνία, μέσω της επιβολής υψηλών επαγγελματικών προτύπων στο πεδίο της Συντήρησης. (βλ. σχετικά http://www.ecco-eu.org/) Στην ECCO, η Ελλάδα συμμετέχει μέσω του Συλλόγου Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΣΑΕΤΤΕ).

6 Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Εκπαίδευση στη Συντήρηση (European Confederation of Conservation- Restoration Organisations - ENCoRE) αποτελεί δίκτυο τριτοβάθμιων σχολών συντήρησης, με κύριο στόχο του την προώθηση της έρευνας και της εκπαίδευσης στη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ευρωπαϊκό επίπεδο. (Βλ. σχετικά https://www.encore-edu.org/) Σημειώνεται ότι το τμήμα Συντήρησης του ΠΑΔΑ αποτελεί μέλος του ENCoRE.

7 http://www.ecco-eu.org/fileadmin/assets/documents/publications/ECCO_Competences_EN.pdf.

8 Στο Ν. 2557/1997 (ΦΕΚ Α 271/24.12.1997), άρ. 9, παρ. 6, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 4152/2013 (ΦΕΚ Α 107/09.5.2013), ορίζονται οι προϋποθέσεις για την άδεια μελέτης, ανάληψης και επίβλεψης έργου συντήρησης και της λειτουργίας εργαστηρίων συντήρησης σε πτυχιούχους που διαθέτουν βασικό τίτλο σπουδών από Σχολή ή Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της ανώτατης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (πανεπιστημιακού ή τεχνολογικού τομέα) της ημεδαπής ή ισότιμου της αλλοδαπής.

9 Στο κείμενο ορίζονται οι προϋποθέσεις αναγνώρισης ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος Συντήρησης σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Βλ. https://www.encore-edu.org/ENCoRE-documents/PracticePaper2014.pdf.

10 Το Έγγραφο της Πάβια (The Document of Pavia) υπογράφηκε μεταξύ εκπροσώπων ευρωπαϊκών φορέων συντήρησης και αποκατάστασης της πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένου εκπροσώπου του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού. Βλ. www.encore-edu.org/Pavia.html?tabindex=1&tabid=188.

11 Η Διαδικασία της Μπολόνια: Δημιουργία του ευρωπαϊκού χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (βλ. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=LEGISSUM%3Ac11088) εγκαινιάστηκε με τη Διακήρυξη της Μπολόνια (1999) και αξιολογείται ανά τριετία σε υπουργική συνδιάσκεψη, με στόχο την εισαγωγή ενός πιο συγκρίσιμου, συμβατού και συνεκτικού συστήματος για την ευρωπαϊκή τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Δείτε ΕΔΩ όλα τα τελευταία Φοιτητικά Νέα.

Φοιτητικά Νέα/Foititikanea.gr